कान्तिपथबाट ठमेल छिर्ने एउटा गल्ली छ, ज्याठा मार्ग । ज्याठा चोकबाट पश्चिम र उत्तर जतातिर गए पनि विभिन्न नाममा टाँगिएका मसाजका बोर्ड देखिन्छन् । ती सबै अंग्रेजीमा लेखिएका बोर्डका नाम अनुसारको सेवा लिन पुग्ने जोकोही झुक्किन्छ । ज्याँठा चोकका वरपिर िछरएिर रहेका करबि आधा दर्जन मसाज केन्द्रमा खुला रूपमा यौनको कारोबार हुन्छ । रोचक पक्ष के भने ती सबैजसोमा महिला नै सञ्चालकका रूपमा देखिन्छन् ।
मसाज केन्द्र भनिए पनि ती ठाउँमा न तेलका बट्टा हुन्छन्, न सफासुग्घर रुमाल । तेल भए पनि धूलोमैलोले छोपेको, कहिल्यै नचलाएको र देखाउनका लागि मात्रै राखिएका छन् । बरु काउन्टरमै पुरुषले परिवार नियोजनका लागि प्रयोग गर्ने अस् थायी साधनका बट्टा हुन्छन् । युवतीहरू काउन्टरमै तास खेलेर, चुइगम चपाएर, चुरोटको धूवाँ उडाएर बसिरहेका हुन्छन् । फोहर जताततै मिल्काइएको, बाथरुम, बेडरुममा कन्डमका खोल छरएिका देखिन्छन् । न हिटर, न पंखा । अभद्र बोली, उत्तेजक पहिरन र शृंगार त्यहाँ काम गर्ने महिलाहरूको विशेषताजस् तै देखिन्छ । उनीहरू आफ् नो स् पष्ट नाम, ठेगाना भन्न हिच्किचाउँछन् । सञ्चालकका नाम, सम्पर्क नम्बर र ठेगाना पनि भन्दैनन् । सञ्चालकलाई भेट्न चाहे पनि त्यो असम्भव हुन्छ । नजिकै भए पनि म सञ्चालक भनेर कसैले भन्दैनन् । "कसैले पनि आफ्नो खास नाम बताउँदैनन् । धेरैजसोका ठमेल क्षेत्रमा एउटा नाम र बाहिर अर्को नाम छन्," मसाज व्यवसायी संघका अध्यक्ष केबी स् याङ्तान भन्छन्, "गर्वका साथ म यो काम गर्छु भन्न सक्ने अवस् था नहुनु नै हाम्रो कमजोरी हो ।"
मसाज सञ्चालनका कुनै सीमा र मापदण्ड छैनन् । बिहान ९-१० बजेदेखि राती ११-१२ बजेसम्म ती चलिरहेका हुन्छन् । काम गर्ने श्रमिकका लागि पनि समयसीमा छैन । नियमित तलब-सुविधा छैन । नरसिंह चोकस् िथत आयुर्वेदिक मसाजकी युवतीका अनुसार, आफू बसेका ग्राहकले तिरेको रकमको आधा उनको हातमा पर्छ । त्यो भनेको औसत दुई सय रुपियाँ हो । ज्याँठा चोकबाट पश्चिममा पर्ने ज्याँठा मार्गमा रहेको आयुर्वेदिक हर्बल मसाजमा काम गर्ने युवतीका अनुसार, प्रतिग्राहक ७५ रुपियाँ उनले पाउँछिन् । मकवानपुरको कुनै गाउँबाट आएकी उनले आफ्नो नाम पुतली बताएकी थिइन् । उनले आफ्नो दैनिक आम्दानी मुस् िकलले २ सय ५० पुग्ने बताइन् । "काठमाडौँको महँगी, घरभाडा सबै पुर्याउनै मुस् िकल हुन्छ," उनी भन्छिन्, "अरू खर्च बल्लतल्ल धान्यो, अन्तिममा घरभाडा तिर्नै धौधौ पर्छ ।"
ज्याठा चोकबाट उत्तरतिर जाने बाटोको नाम दिइएको छ, अमृत मार्ग । चोकबाट केही उत्तर ठमेलतिर हिँडेपछि दायाँतिर मसाजसम्बन्धी दुईवटा बोर्ड देखिन्छन् । सुरुमा देखिन्छ, आयुर्वेदिक हर्बल आयल मसाज । त्यहाँ सिँढीमा दिउँसै टर्च बालेर हिँड्नुपर्छ । दोस्रो तलामा पुगेपछि ग्राहकसँग 'डिलिङ्' सुरु हुन्छ । ग्राहकको प्रकृति हेरी तीनवटा अलग-अलग प्रकारका कोठाको व्यवस् था छ । झुक्किएर कोही साँच्चिकै मसाज गर्न पुग्यो भने काउन्टरसँगैको कोठामा राखिन्छ । त्यो कोठा प्रहरी वा अनुसन्धानका लागि जाने संघसंस् थाका प्रतिनिधिलाई देखाउनका लागि हो । मसाज होइन, 'ससाज' गर्न त्यहाँ पुगेका ग्राहकलाई भने युवती छान्न लगाइन्छ । काउन्टरको ठीक माथि रहेका कोठामा औसत ग्राहकका लागि सेवा दिइन्छ भने सँगै जोडिएको भित्रपट्ट िअर्को घरको फ्ल्याटमा रहेका कोठाहरूमा अलि धेरै पैसा तिर्ने, लामो समय बस् न चाहने ग्राहकका लागि ती कोठाको व्यवस् था गरएिको छ । अरू कोठाभन्दा ती बढी सुरक्षित र गोप्य पनि छन् । युवतीहरू पनि अन्य मसाजमा भन्दा त्यहाँ बढी छन् । झन्डै दर्जन युवती त्यहाँ कार्यरत छन् । नयाँ थपिने र पुराना हिँड्ने कारणले संख्यामा तलमाथि भइरहन्छ ।
मसाज सञ्चालनका लागि कुनै मापदण्ड छैन । जहाँ पायो त्यहीँ सटर, कोठा, फ्ल्याट भाडामा लिएर धेरै मसाज चलाइएका छन् । यसले गर्दा बेलाबेलामा स् थानीय बासिन्दा र मसाजकर्मी/व्यवसायीबीच तनाव हुने गरेको छ ।
केही समयअघि ठमेल क्वाबहालका बासिन्दाले टोलका मसाज हटाउन आफँै छापा मारे । आयुर्वेद मसाज एन्ड योग कक्षा केन्द्र, पशुपति मसाज केन्द्र र हर्बल टि्रटमेन्ट बडी मसाज केन्द्र स् थानीय आक्रोशका तारो बने । मसाज र योगका नाममा खुलेका यी केन्द्रहरू उच्छृंखल गतिविधि गरेको, विकृति फैलाएको र आफूलाई हिँडडुल गर्न र पारविारकि वातावरणमै असर गरेको भन्दै स् थानीयले मसाजका बोर्ड निकाल्ने र तालाबन्दी गरेका थिए । मैत्री परविार क्लबको अगुवाइमा भएको उक्त कार्यलाई प्रहरीले पनि साथ दिएको थियो । पटक-पटक प्रहरीलाई जानकारी गराए पनि कारबाही नभएपछि आफैँ अघि सर्नुपरेको सचिव सुरेन्द्र डंगोल बताउँछन् । उनका अनुसार, सडकमै देखिने गरी अस् थायी साधन फ्याँकिदिने, टोलमै बसिनसक्नु गतिविधि गर्ने मसाजका कारण टोलबासी हैरान भएका छन् । टोलबासीसँगको तनावकै कारण केही समय ती मसाज बन्द पनि भए ।
जताततै मसाज, सञ्चालक अज्ञातयौन व्यवसाय गर्न अरूभन्दा सजिलो आवरण मसाज बनेको छ । "एउटा फ्ल्याट भाडामा लियो, दुई-चारवटा ओछ्यान किन्यो, मसाजको बोर्ड झुन्ड्यायो ग्राहक आइहाल्छन्," मसाज व्यवसायी संघका एक सदस् य भन्छन्, "भित्र जे गरे पनि भयो ।" डान्स र क्याबिन रेस् टुराँमा कम्तीमा ओछ्यान राख्न मिल्दैन । मसाजमा ओछ्यान नभई हुन्न । लुगासमेत खोल्नुपर्छ । प्रहरी आएपछि मसाज गरेजस् तो गरे भइहाल्यो । "नग्न अवस् थामा भेटिँदैमा अश्लील गतिविधि गरेको भन्न पनि मिल्दैन । प्रमाण पुर्याउनै गाह्रो हुन्छ," सोह्रखुट्टे प्रहरी प्रभागका प्रमुख निरीक्षक रुगमबहादुर कुँवर भन्छन् । बन्द कोठाभित्र मसाजका नाममा यौन व्यवसाय गर्न सजिलो हुने भएकाले दिन प्रतिदिन यौन व्यवसायीहरू मसाजतिर आकषिर्त भएको अध्यक्ष स् याङ्तान बताउँछन् । "यस् ता गतिविधिले वास् तविक मसाजको महत्त्व र मूल्य घटाएको छ । मसाजलाई नै राम्रो दृष्टिले हेर्न छाडिसक्यो ।"
मसाजका बोर्ड झुन्ड्याएर यौन गतिविधि हुने ठाउँहरूमा स-साना गल्लीका पुराना घर र अँध्यारा कोठा मात्रै छैनन् । केही ठूल्ठूला होटल र गेस् टहाउसभित्र पनि मसाजका नाममा यौन धन्दा खुलेआम भइरहेका छन् । महानगरीय प्रहरीले अश्लील गतिविधिबारे अनुसन्धान गर्न खटाएको गोप्य टोलीका एक सदस् यका अनुसार, विदेशी कूटनीतिज्ञहरूसँग सम्बन्ध भएका होटलभित्र समेत स् पा, वेलनेस र मसाज भन्दै यौन व्यवसाय सञ्चालन भइरहेको पाइएको छ । ती ठाउँमा प्रहरीलाई औपचारकि रूपमा छिर्न र अवलोकन गर्न दिइएको छैन ।
प्रहरीको आन्तरकि प्रयोजनका लागि तयार पारएिको एक अनुसन्धान रपिोर्ट अनुसार, ठमेल र दरबारमार्ग क्षेत्रका करबि अढाइ सय मसाज केन्द्रमध्ये ८० प्रतिशतमा यौन धन्दा हुने गरेको छ । तिनका सञ्चालकहरूको सम्बन्ध उच्च राजनीतिक र प्रशासनिक नेतृत्वसम्म हुने भएकाले स् थानीय प्रहरीलाई छापा मार्न अप्ठ्यारो भइरहेको छ । नेपालसँग सम्पर्कमा आएका प्रहरी अधिकृतका भनाइमा, धेरै प्रहरी र सैनिक अधिकारीका आफ्नै वा नातेदारका मसाज छन् ।
यौन धन्दा हुने मसाजका सञ्चालकहरू विभिन्न तहका छन् । यसमा ठूलो जालो सक्रिय छ । एउटै व्यक्तिका आधा दर्जनसम्म मसाज सेन्टर छन् । तिनले आफ्नो परचिय खुल्ने कुनै आधार ती ठाउँमा छोड्दैनन् । अलग-अलग व्यक्तिलाई ठेक्कामा दिन्छन् । त्यहाँ काम गर्ने मजदुरहरू कसैलाई वास् तविक नाम दिइएको हुँदैन । ठेक्कामा सञ्चालन गर्ने दोस्रो तहका व्यवसायी पनि आफैँ कार्यक्षेत्रमा बस् दैनन् । उनीहरूले उप-ठेक्का चलाउँछन् । यौनकर्मीले कमाएको रकम विभिन्न तह हुँदै खास सञ्चालकसम्म पुग्छ । उपठेक्का चलाउने व्यवसायी साप्ताहिक, पाक्षिक वा मासिक रूपमा रकम उठाउन आउँछन् । साप्ताहिक १० देखि ४० हजार रुपियाँसम्म काउन्टरबाट 'माथि' पठाउनुपर्छ । उक्त रकम विभिन्न तह हुँदै खास सञ्चालकसम्म पुग्छ । त्यस् ता सञ्चालकलाई व्यवसायीहरू सम्मानसूचक शब्दको रूपमा 'डन'को संज्ञा दिन्छन् । यस् ता डन सीमित संख्यामा छन् । उनीहरूले नै प्रहरी, प्रशासन र राजनीतिक नेताहरूलाई आश्वस् त पार्ने काम गर्छन् । केही समयअघि ठमेल क्षेत्रमा माओवादी निकट युवा संगठन वाईसीएललाई मात्रै ८१ हजार रुपियाँ एकमुष्ट चन्दा दिएको एक व्यवसायी परचिय नखोल्ने सर्तमा बताउँछन् । त्यसैगरी अन्य राजनीतिक दल र भ्रातृसंगठनहरूका लागि पनि गतिलो आम्दानीका स्रोत भएका छन्, मसाज पार्लरहरू । उनीहरूका लागि रकमको वैधानिकता चासोको विषय हुँदैन । त्यस क्षेत्रमा रहेका क्याम्पसका विद्यार्थी नेताहरू मसाज व्यवसायीकै पैसाले चलेको दाबी गर्छन्, व्यवसायी सुबलाल तामाङ ।
व्यवसायीहरूका अनुसार, प्रहरीका स् थानीय एकाइहरूले पनि नियमित रकम उठाउने र अवैध धन्दाप्रति आँखा चिम्लिने गरेका छन् । तर, महानगरीय प्रहरी आयुक्त कार्यालयका प्रवक्ता एवं वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक माधवप्रसाद नेपाल भने प्रहरीलाई पर्याप्त अधिकार नभएकाले मसाज र अन्य व्यवसायका नाममा भइरहेको यौन व्यवसाय नियन्त्रण गर्न नसकिएको बताउँछन् । भन्छन्, "महानगरीय प्रहरीको अपूरो अवधारणा लागू गरएिको छ । मसाज दर्ता र नियमनको स् पष्ट कानुन छैन ।" पुराना ऐन-कानुनमा सुधार गरी प्रहरीलाई अधिकारसम्पन्न गरिनुपर्ने उनको भनाइ छ । त्यसो त दरबारमार्ग र सोह्रखुट्टे प्रहरी प्रभागका प्रतिनिधि मासिक दुईदेखि १० हजार रुपियाँसम्मका दरले उठाउँछन् । त्यो रकम क्रमशः माथिल्ला निकाय हुँदै राजनीतिक तहसम्म पुग्ने गरेको अनौपचारकि रूपमा प्रहरी अधिकारीहरू नै स् वीकार गर्छन् । "यो ओपन सेक्रेट कुरा हो । यसको प्रमाण हुँदैन । लिनेले लिन्छ, दिनेले दिन्छ," सोह्रखुट्टे प्रभागका एक पूर्वप्रमुख भन्छन्, "व्यक्ति हेरी कमबेसी उठाउँछ होला ।"
'डन'ले चलाएका बाहेक फुटकर रूपमा चल्ने मसाज केन्द्रहरू भने एकदमै अस् िथर रहने गरेका छन् । लहलहैमा लागेर केही कोठा भाडामा लिने, एक-दुई जना महिला राख्ने र यस् ता मसाज चलाउन खोज्ने प्रहरीको छापा, डनहरूकै धम्की र उचित नाफा कमाउन नसकेर टाट पल्टेर हिँड्ने गरेका छन् । संघका कोषाध्यक्ष पूर्ण महर्जनकै भनाइमा यसरी लहैलहैमा खुलेका मसाज केन्द्रहरू बन्द हुने र खुल्ने क्रम तीव्र रूपमा चलेको छ ।
गेस् टहाउसका एक-दुई कोठा भाडामा लिएर मसाजका नाममा यौनधन्दा सञ्चालन गर्ने प्रवृत्ति अहिले बढेको छ । कतिपय गेस् टहाउस त यौनधन्दाकै लागि खुलेका छन् । त्यसका लागि ग्राहक आकषिर्त गर्न मसाजको बोर्ड झुन्ड्याएर तला नम्बर लेख्ने गरएिको छ । आखिर मसाज र गेस् टहाउसको न काउन्टर फरक हुन्छ, न कर्मचारी । ज्याठास् िथत एक गेस् टहाउस यसको उदाहरण हो । त्यसभित्र महिला कामदारहरूलाई चौबीसै घन्टा त्यहीँ राखी मसाजका नाममा यौनधन्दा सञ्चालन गरएिको प्रहरीको आन्तरकि रपिोर्टमा छ । उक्त रपिोर्ट महानगरीय प्रहरी आयुक्तमा पेस भइसकेपछि 'अपरेसन' थाल्ने प्रहरी स्रोतको भनाइ छ । उक्त गेस् टहाउसमा पनि दुई खालका मसाज छन्, सस् तो र महँगो । महँगोमा बस् ने, खाने सुविधाहरूसँगै युवतीको व्यवस् था छ भने अर्कोमा एक क्षणका लागि आउने ग्राहकका लागि युवतीको व्यवस् था हुन्छ । त्यहाँ काम गर्ने महिलालाई बाहिरफेर हिँड्न बन्देज गरएिको छ । त्यहाँबाट भागेर हाल एक पुनःस् थापन केन्द्रमा पुगेकी हिमा राई -नाम परविर्तन), २६, भन्छिन्, "त्यहाँ पुगेपछि यौवन छँदासम्म निक्लन दिइँदैन । ग्राहकको आँखामा पर्न छाडेपछि घोक्र्याएर निकाल्छन् ।"
रोचक पक्ष त के छ भने पहिला मसाजका नाममा यौन व्यवसाय चलाउनेहरू अहिले गेस् टहाउस खोलेर त्यहीँ यस् तो धन्दा चलाउन थालेका छन् । ठमेलबाट उनीहरू नयाँ बसपार्क, चाबहिल, बौद्ध, कलंकीलगायत क्षेत्रमा छरएिका छन् । 'गाइड'मार्फत ग्राहकहरू गेस् टहाउसमा पुर्याउने र युवतीसँग बन्द कोठामा बसेको समयका आधारमा शुल्क निर्धारण गर्ने गरएिको छ । यसमा गाइडहरूले पनि निश्चित कमिसन पाउँछन् । मसाज सेन्टरमा काम गर्ने महिलाहरूका हक-अधिकारका लागि काम गर्ने संस् था रक्षा नेपालकी अध्यक्ष मेनुका थापा भन्छिन्, "हिजो मसाजमा अवैध यौनधन्दा चलाउनेहरूले गेस् टहाउसलाई सुरक्षित आवरण बनाउन थालेका छन् । महिलाहरूलाई गेस् टहाउसमै बन्दी बनाएर सञ्चालन गरएिका त्यस् ता ठाउँमा चरम आर्थिक र शारीरकि शोषण छ ।"
मसाज भन्नेबित्तिकै यौन व्यवसाय बुझ्न थालिएपछि कतिपय व्यवसायीले आफ्नो बोर्ड र भिजिटिङ् कार्डमा मसाज लेख्नै छाडिसके । अचेल व्यवसायीहरू बडी केयर सेन्टर, ट्रेकर्स सर्भिस सेन्टर, थेरापेटिक उपचार, स् पाः, फिटनेस, हर्बल टि्रटमेन्टजस् ता नाम दिन थालेका छन् । कतिपयले मसाजसँगै योग कक्षाजस् ता नाम जोड्न थालेका छन् ।
मसाजमा यौनधन्दा मौलाउनुमा ठमेलको महँगो घरभाडा एउटा कारक रहेको व्यवसायीहरू बताउँछन् । मसाज व्यवसायी संघका कोषाध्यक्ष महर्जन भन्छन्, "मसाज भन्नेबित्तिकै घरधनीहरू चलेको भन्दा तेब्बर बढी भाडा भन्छन् । त्यो वैधानिक आयबाट सम्भव नै छैन । " एउटा कोठाको १०-१५ हजार रुपियाँ भाडासम्म मसाज व्यवसायीले तिर्ने गरेको उनी बताउँछन् । भन्छन्, "यति महँगो भाडा तिर्नका लागि जे पनि गर्नुपर्ने अवस् था आउँछ । कि ताल्चा ठोकेर हिँड्नुपर्छ ।"
कसरी पुग्छन् युवतीहरू ?करबि पाँच फिट उचाइ, गोलो र गोरो अनुहार । १८ वर्षको कल्कलाउँदो उमेर । ठमेलको हिमालय आयुर्वेदिक मसाजमा छिर्ने जोसुकै ग्राहकको पहिलो रोजाइ बन्ने गरेकी थिइन् उनी । केही समययता त उनी धेरै ग्राहकको रोजाइ बनेका कारण सहकर्मीकै लागि ईष्र्याको पात्र भएकी थिइन् । उनलाई पनि अरूभन्दा बढी आकर्षक भएकामा गर्व थियो । किनभने, जति धेरै ग्राहक तान्न सक्यो, त्यति नै आम्दानी बढी हुन्थ्यो । "भित्री मनमा जे भए पनि पहिलो कुरा त पैसा नै रहेछ," उनले प्रहरी नियन्त्रणमै रहेको अवस् थामा काँपेको स् वरलाई दह्रो पार्दै भनिन् । पाँच महिनादेखि उक्त मसाजमा काम गरेकी उनलाई त्यसयता आफ्नो टोलछिमेकमा पनि अरूसरहको जीवन गुजारा गर्न सजिलो भएको थियो । तर, उनलाई त्यस ठाउँसम्म पुर्याउन बाध्य पार्ने कारणहरू खोतल्न लाग्दा उनी रुन पुगिन् ।
फागुन २९ गते पक्राउ परेका सात महिलामध्येकी सविना थापा -नाम परविर्तन), १८, ले आर्थिक अवस् थाकै कारण ९ कक्षा पढ्दापढ्दै स् कुल छाड्नुपर्यो । काठमाडौँ, गागलफेदीकी उनी अहिले बालाजु हाइटमा आमासँग बस् िछन् । बुबाले तेस्रो विवाह गरेपछि उनकी आमा कान्छीबाट माइली भइन् । बाबुले नयाँ श्रीमतीलाई मात्रै हेर्न थाले । माइली र उनीबाट जन्मेकी एक मात्र छोरी सविनालाई हेलाँ गर्न थाले । उनकी आमाले अर्काको घरमा मजदुरी गरेको ज्यालाले मात्रै आमाछोरीको गुजारा चल्न मुस् िकल भयो । फेर िसविनाका साथीहरूको ठाँटबाँठले उनलाई पनि मीठो खाने र राम्रो लगाउने इच्छा जाग्न थाल्यो । "तर, मसँग बाहिर जाँदा २० रुपियाँ खाजा खाने पैसासमेत हुन्थेन," उनी भन्छिन् । अन्ततः उनी एक चिनेको दिदीसँग ठमेल पुगिन् । घरमा र साथीहरूलाई 'अफिसमा काम गर्छु' भने पनि अफिसको नाम र कामबारे कसैलाई भनेकी थिइनन् ।
सविना एक उदाहरण मात्रै हुन् । राजधानी छेउछाउका गाउँ, सहरभित्रैका कमजोर आर्थिक र पारविारकि स् िथति भएका घर, राजधानीसँग जोडिएका जिल्लाबाट थुप्रै महिला यसरी बाध्य भएर आफ्नो यौवन बेच्न बाध्य छन् । साँझ-बिहान खान नपुग्ने, खोजेजस् तो रोजगार नपाइने, परविारमा अपहेलित भएर बाँच्नुपर्ने धेरै महिला सुखको खोजीमा सदरमुकाम, सहर र राजधानी पस् ने क्रम त छँदै थियो । त्यसलाई १० वर्ष चलेको सशस् त्र द्वन्द्वले झन् बढावा दियो । धेरै परविार विखण्डित भए । "आन्तरकि विस् थापन र बाध्यताको बसाइँसराइले धेरै महिलालाई सहरका निकृष्ट प्रकारका श्रममा धकेल्यो," राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगको चेलीबेटी बेचबिखन तथा ओसारपसारसम्बन्धी समाधीक्षक पद्मा माथेमा भन्छिन् ।
हालै एक १३ वर्षकी बालिकालाई यौन व्यवसाय हुने मसाज केन्द्रमा प्रहरीले फेला पार्नुले बालबालिकालाई समेत यसमा प्रयोग गरएिको प्रस् ट पार्छ । सिन्धुली बेलघारीकी ती बालिकालाई ठमेलको जोमसोम मसाजबाट गत असोज २२ गते प्रहरीद्वारा उद्धार गरएिको थियो । उनले मसाजमै काम गर्ने दिदीसँग काठमाडौँ आएको बताएकी थिइन् । प्रहरीले त्यसबेला ठमेलका एभरेस् ट, निर्वाण, जोमसोम र आयुर्वेदिक नामका मसाज पार्लरमा फेला परेका अरू सात बालिकाको समेत उद्धार गरेको थियो । ती सबै अहिले माइती नेपालको संरक्षणमा छन् ।
मसाजका नाममा यौन व्यवसाय सञ्चालन गर्नेहरूले अहिले नयाँनयाँ कलिला किशोरीलाई आफ्नो कोठीसम्म तान्नका लागि अर्को उपाय अपनाउने गरेका छन् । आफूकहाँ काम गर्ने युवतीलाई दसैँ, तिहार, नयाँ वर्षजस् ता चाडपर्वका बेला केही बढी रकम दिन्छन् । धेरै समयपछि गाउँघर फर्किने बेलामा ती युवतीहरू पनि भड्किलो भएरै जान्छन् । "उनीहरूको जीवनशैलीबाट गाउँघरमा कष्टपूर्ण जीवन भोगिरहेका किशोरीहरू उनीहरूप्रति सजिलै आकषिर्त हुन्छन्," रक्षा नेपालकी अध्यक्ष मेनुका थापा भन्छिन् । उनका अनुसार, सहरमा के काम गर्नुपर्छ भन्ने कुराबारे थाहै नपाई उनीहरू पछि लाग्छन् । बाबुआमाले पनि काम लगाइदिन आग्रह गरेर जिम्मा लगाउँछन् । "अनि सहरमा यस् तै निकृष्ट काममा फस् छन्," थापा भन्छिन्, "फसेपछि उम्किनै सक्दैनन् ।"
फितलो नियम र नियमननेपाली समाजमा धेरै पहिलादेखि चलेको प्राकृतिक चिकित्सा पद्धति भए पनि मसाजको व्यावसायीकरणलाई वैधानिक र व्यवस् िथत गर्ने प्रयास शून्यप्रायः देखिन्छ । नेपाल सरकारकै एक अध्ययन अनुसार, सामान्यतया यस् ता व्यवसाय औद्योगिक व्यवसाय ऐन अनुसार घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालयमा दर्ता भई सर्तविपरीत सञ्चालन गरएिका छन् । केही मसाजहरू स् थानीय स् वायत्त शासन ऐन अनुसार महानगरपालिका, वडा कार्यालयलगायत स् थानीय निकायबाट इजाजत लिई सञ्चालनमा रहेका छन् । केही पर्यटन ऐन अनुसार दर्ता गरी चलाइएका छन् । केही भने कहीँकतै जानकारी नै नगराई सञ्चालनमा रहेको सरकारी अध्ययनले जनाएको छ ।
सर्वोच्च अदालतले ०६५ पुस १ गतेदेखि लागू हुने गरी जारी गरेको निर्देशिकामा तीन महिनाभित्र यस् ता व्यवसाय जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा दर्ता गरी तिनको सम्पूर्ण विवरण राख्न भनिएको छ -हेर्नूस्, बक्स) । तर, अहिलेसम्म यसको प्रक्रिया काठमाडौँमै पनि सुरु हुन सकेको छैन । काठमाडौँका प्रमुख जिल्ला अधिकारी लक्ष्मीप्रसाद ढकाल भन्छन्, "अब दर्ताको प्रक्रिया सुरु गर्छौं ।" अहिले अनुगमनमा केन्दि्रत रहनुपरेकाले आबद्धता दिलाउन ढिलाइ भएको उनको प्रस् टीकरण छ ।
अहिलेसम्म अवैध यौनधन्दा चलाएका मसाजका खास सञ्चालक पक्राउ परेका छैनन् । कामदार मात्रै पक्रेर प्रहरीले आफ्नो सफलता देखाउने र केही दिनमै ती कामदार छुटेर पुरानै कार्यस् थलमा र्फकने गरेका छन् । प्रहरीले उच्छृंखल गतिविधि गरेको भन्दै पक्राउ गरेका अवैध यौन कार्यमा संलग्नलाई कहिले सम्झाइबुझाइ छाडिदिन्छ भने कहिलेकाहीँ सार्वजनिक अपराधसम्बन्धी मुद्दा चलाउँछ । जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा दर्ता हुने उक्त मुद्दाका सबैजसो अभियुक्त धरौटीमा छुट्छन् । "सञ्चालकसम्म प्रहरी नै पुग्ने प्रयास गर्दैन," नयाँबजार टोल सुधार समितिका अध्यक्ष कुवेर श्रेष्ठ भन्छन् । प्रहरी निरीक्षक रुगम कुँवर भने सञ्चालक कहिल्यै आफ्नो मसाज केन्द्रमा नआउने, स् पष्ट परचिय र ठेगाना पनि नखुल्ने कारणले पक्राउ गर्न नसकिएको बताउँछन् । स् पष्ट कानुनको अभावमा यस् ता गतिविधिलाई नियन्त्रण गर्न समस् या भएको उनको भनाइ छ ।
मसाजका नाममा चलेको यौन व्यवसाय नियन्त्रणका कानुनी र व्यावहारकि उपायहरू अवलम्बन नगर्ने हो भने यसको आकार बढ्दै जानेमा शंका छैन । र, परण्िााम के हुनेछ भने साँच्चिकै मसाजको सेवा दिइरहेका व्यक्ति र संस् था भने धराशयी हुनेछन् ।
