सत्तारूढ दल नेकपा एमाले र एकीकृत नेकपा माओवादी, विपक्षी नेपाली कांग्रेस र आन्दोलनरत संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाबीच विभिन्न चरणमा भएका अनौपचारिक भेटघाट र छलफलपछि २ मंसिर साँझ वार्ता भयो । मधेसमा जारी आन्दोलन र नाकाबन्दीले देशव्यापी पारेको समस्या समाधानका लागि निर्णायक हुने ठानिएको उक्त वार्ताप्रति आन्दोलनरत मोर्चा र सत्तापक्षले अघिल्लै दिनदेखि आशावादी सन्देश प्रवाह गरेका थिए । सिंहदरबारमा भएको वार्तामा सत्तापक्षले राखेको प्रस्तावमा मोर्चाका नेताहरू विस्तृतमा छलफल गर्न तयार भएनन् । जबकि, उनीहरूकै सल्लाहमा उच्चस्तरीय राजनीतिक समितिका संयोजक पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले प्रस्तावको रूपरेखा तयार गरेका थिए ।
Sunday, November 29, 2015
भारत, कांग्रेस र एमालेको त्रिपक्षीय खेलमा मधेस आन्दोलन
सत्तारूढ दल नेकपा एमाले र एकीकृत नेकपा माओवादी, विपक्षी नेपाली कांग्रेस र आन्दोलनरत संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाबीच विभिन्न चरणमा भएका अनौपचारिक भेटघाट र छलफलपछि २ मंसिर साँझ वार्ता भयो । मधेसमा जारी आन्दोलन र नाकाबन्दीले देशव्यापी पारेको समस्या समाधानका लागि निर्णायक हुने ठानिएको उक्त वार्ताप्रति आन्दोलनरत मोर्चा र सत्तापक्षले अघिल्लै दिनदेखि आशावादी सन्देश प्रवाह गरेका थिए । सिंहदरबारमा भएको वार्तामा सत्तापक्षले राखेको प्रस्तावमा मोर्चाका नेताहरू विस्तृतमा छलफल गर्न तयार भएनन् । जबकि, उनीहरूकै सल्लाहमा उच्चस्तरीय राजनीतिक समितिका संयोजक पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले प्रस्तावको रूपरेखा तयार गरेका थिए ।
Wednesday, November 25, 2015
डोट्याल मारवाडी
उनीहरूलाई आफू गरिब र पिछडिएको हुनुमा जति खेद छ, त्यसभन्दा बढी गर्वको अनुभूति हुन्छ, आफ्नो गाउँठाउँ डोटी हो भन्नुमा । वीरेन्द्र अग्रवाल भन्छन्, “पहाडको पानीको सम्झना हुन्छ । गाउँठाउँको माया लाग्छ । गाउँकै सेवा गर्ने इच्छा छ ।”
दीपायल, डोटीका अग्रवालहरू सामूहिक तस्बिर खिचाउँदै |
नाकमा फुली, कानमा मुन्द्री र घाँटीमा तिलहरी झुन्ड्याएकी बाटु अग्रवाल, ५४, आम डोट्याली महिलाभन्दा कुनै हिसाबमा फरक छैनन् । उनी नेपाली भाषा अन्तर्गतको डोट्याली भाषिका बोल्छिन् । स्कुल पढेकी छैनन् । आफ्नो खेतबारीमा उब्जेको मानोमुठीले परिवारको जीविका चलाउँछिन् । दिपालय विमानस्थल जाने बाटाछेउमा ढुंगामाटाको गाह्रो, खरको छानो र परम्परागत शैलीमा बनेको पुरानो घर छ । नजिकैको बारी र आफ्ना बालबच्चातिर इंगित गर्दै उनी भन्छिन्, “अन्नगेडो यहीँबाट खानु पड्डो छ । यिनरा बाउबाज्या मारवाडी भन्ना छन्, हामीलाई थाहा नाइथिन् ।”
मधेस सम्बोधन गर्न मध्यमार्ग
- रामबहादुर रावल
वीरगन्ज घटनापछि औपचारिक वार्ता बिथोलिए पनि अनौपचारिक रूपमा सरकारी पक्षसँग मोर्चाका नेताहरूले संवाद टुटाएका छैनन् । १८ कात्तिकमा उच्चस्तरीय राजनीतिक समितिका संयोजक एवं एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाको एक घटक तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टीका अध्यक्ष महन्थ ठाकुरबीच करिब दुई घन्टा वार्ता भयो । मधेस आन्दोलन सम्बोधनका सम्भावित विकल्पहरूमा दुई नेताबीच भएको छलफल फलदायी रहेको र केही दिनमै त्यसको परिणाम देखिने सत्तारूढ पक्षको अपेक्षा छ ।
वीरगन्ज घटनापछि औपचारिक वार्ता बिथोलिए पनि अनौपचारिक रूपमा सरकारी पक्षसँग मोर्चाका नेताहरूले संवाद टुटाएका छैनन् । १८ कात्तिकमा उच्चस्तरीय राजनीतिक समितिका संयोजक एवं एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाको एक घटक तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टीका अध्यक्ष महन्थ ठाकुरबीच करिब दुई घन्टा वार्ता भयो । मधेस आन्दोलन सम्बोधनका सम्भावित विकल्पहरूमा दुई नेताबीच भएको छलफल फलदायी रहेको र केही दिनमै त्यसको परिणाम देखिने सत्तारूढ पक्षको अपेक्षा छ ।
ओली र जोलीबीच के कुरा भयो ?
दसैँको टीका अर्थात् ५ कात्तिकका दिन भारतीय जनता पार्टीका नेता विजय जोली अनपेक्षित रूपमा काठमाडौँ भ्रमणमा आए । नवनिर्वाचित प्रधानमन्त्री केपी ओली, विद्या भण्डारी, नेपाली कांग्रेसका सभापति सुशील कोइरालालगायत केही नेताहरूसँग भेटघाट गरेर फर्किए ।
Friday, November 20, 2015
Wednesday, November 11, 2015
कमजोर सरकार, कठोर चुनौती
मधेसको असन्तुष्टि सम्बोधन, छिमेक सम्बन्धको व्यवस्थापन र संविधान कार्यान्वयनको चुनौतीपूर्ण यात्रामा ओली सरकार
नेपालीहरूको महान् चाड बडादसैँको मुखैमा नयाँ सरकारको नेतृत्व गर्दै नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली सिंहदरबार प्रवेश गरे । बालुवाटारमा उनले दसैँ मनाए । उनका समर्थक, शुभेच्छुक र आफन्तहरूलाई सरकारी निवासमै टीका लगाइदिए । तर, आमनेपालीलाई दसैँमा आफन्तको हातबाट टीका थाप्न, वर्षभरिको थकान मेट्न, पारिवारिक भेटघाट गर्न र मीठोमसिनो सँगै बसेर खान मुस्किल पर्यो ।
Friday, November 6, 2015
हिन्दु पारिवारिक कानुनमाथि मुस्लिम न्यायाधीशको शल्यक्रिया
कानुन व्यवसाय हुँदै पुनरावेदन अदालतका न्यायाधीशको कुर्सीमा पुगेपछि सलाहुद्दीन अख्तर सिद्धिकीलाई लाग्यो, नेपाली समाज नबुझी प्रभावकारी न्याय सम्पादन गर्न सकिँदैन । नेपाली समाज बुझ्न हिन्दू व्यवस्था बुझ्नुपर्ने रहेछ । त्यसपछि उनी लागे, हिन्दू धर्म, दर्शन र नेपाली समाजलाई निर्देशित गर्ने अन्य विधिविधानहरूको अध्ययनतर्फ । त्यस क्रममा उनको नजर मनुस्मृतिमा अड्यो, जसले परिवार, समाज र राज्यको धर्म, विधि र आचारहरूको सीमा कोरिदिएको छ ।
नेपाली समाजका धेरै मूल्य–मान्यता यही कृतिबाट निर्देशित र प्रभावित रहेको सिद्धिकीले चाल पाए । र, त्यसैको गहिराइमा पुगेर अनुसन्धान गर्ने, आजको नेपाली समाजको पारिवारिक विवादहरूको जरो खोतल्ने र समाधान दिने निर्णयमा पुगे । त्यही निर्णयको उपज हो, मनुस्मृतिको पारिवारिक व्यवस्था र नेपालमा पारिवारिक विवाद ।
रामवरण यादवको सम्मानपूर्ण बहिर्गमन
केही विवादका बीच प्रथम राष्ट्रपति रामवरण यादवको सफल कार्यकाल
- रामबहादुर रावल
‘राज्यका अंग एकएक गरी सतीदेवीका अंग खसेजस्तै भएका बेला तपाईंले जिम्मेवारी सम्हाल्नुभयो । र, अप्ठेरो अवस्थामा मुलुकलाई ठीक दिशामा हिँडाउन भूमिका खेल्नुभयो । त्यो भूमिकालाई मुलुकले सम्झिरहनेछ ।’
११ कात्तिकमा राष्ट्रपति निर्वाचनमा मतदान गरेर नयाँ बानेश्वरस्थित संसद् भवनबाट सीधै शीतलनिवासमा राष्ट्रपति रामवरण यादवसँग धन्यवाद भेट गर्न पुगेका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली भन्दै थिए । त्यस भेटमा ओलीले यस्तो अभिव्यक्ति दिएपछि यस्तो वातावरण बन्यो कि १६ बुँदे सहमतियता यादव र ओलीबीच भएका कुनै पनि भेटभन्दा त्यो भिन्न भयो ।
संविधान जारी गर्ने अन्तिम कसरत चलिरहेका बेला ३१ भदौ साँझ शीतलनिवासको त्यही बैठकमा यादव र ओलीबीच चर्को भनाभन भएको थियो । राष्ट्रपति र ओलीबीचको सम्बन्ध कतिसम्म बिग्रिएको थियो भने संविधान निर्माण प्रक्रिया रोकेर मधेसवादी दलहरूसँग वार्ता गर्नुपर्ने धारणा राष्ट्रपतिले राखेका कारण केही समय त ओली भेट्नै गएनन् । यादवको फोनसम्म पनि उठाएनन् ।
Sunday, November 1, 2015
किन चाहियो राष्ट्रपतिलाई राजसी तामझाम ?
- बालकृष्ण न्यौपाने, वरिष्ठ अधिवक्ता
एउटा नेपालीको घरमा चुलो बल्दैन, अर्को नेपालीले २० औँ गाडी अघिपछि लगाएर हिँड्ने ?
पूर्वराष्ट्रपति रामवरण यादवको विदाइमा शीतलनिवासबाहिर देखिएको लावालस्कर ।
तस्बिर : रवि मानन्धर/नेपाल साप्ताहिक
|
अन्तरिम संविधान र हालको संविधानमा राष्ट्रपतिको भूमिका र हैसियतमा कुनै फरक छैन । रामवरण यादव होऊन् वा विद्या भण्डारी, दुवै सेरेमोनियल (आलंकारिक) हैसियतका राष्ट्रपति हुन् ।
संविधानअनुसार, राष्ट्रपति आफैँले कुनै निर्णय गर्नुपर्दैन । आफ्नो ज्ञान र बुद्धि प्रयोग गर्नुपर्दैन । मन्त्रिपरिषद्, संवैधानिक परिषद्, न्यायपरिषद्जस्ता निकायले जे सिफारिस गर्छन्, त्यसैमा छाप लगाउनुपर्छ । छाप लगाउन इन्कार पनि गर्न मिल्दैन ।
Subscribe to:
Posts (Atom)