Sunday, November 29, 2015

भारत, कांग्रेस र एमालेको त्रिपक्षीय खेलमा मधेस आन्दोलन














सत्तारूढ दल नेकपा एमाले र एकीकृत नेकपा माओवादी, विपक्षी नेपाली कांग्रेस र आन्दोलनरत संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाबीच विभिन्न चरणमा भएका अनौपचारिक भेटघाट र छलफलपछि २ मंसिर साँझ वार्ता भयो । मधेसमा जारी आन्दोलन र नाकाबन्दीले देशव्यापी पारेको समस्या समाधानका लागि निर्णायक हुने ठानिएको उक्त वार्ताप्रति आन्दोलनरत मोर्चा र सत्तापक्षले अघिल्लै दिनदेखि आशावादी सन्देश प्रवाह गरेका थिए । सिंहदरबारमा भएको वार्तामा सत्तापक्षले राखेको प्रस्तावमा मोर्चाका नेताहरू विस्तृतमा छलफल गर्न तयार भएनन् । जबकि, उनीहरूकै सल्लाहमा उच्चस्तरीय राजनीतिक समितिका संयोजक पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले प्रस्तावको रूपरेखा तयार गरेका थिए ।

Wednesday, November 25, 2015

डोट्याल मारवाडी

उनीहरूलाई आफू गरिब र पिछडिएको हुनुमा जति खेद छ, त्यसभन्दा बढी गर्वको अनुभूति हुन्छ, आफ्नो गाउँठाउँ डोटी हो भन्नुमा । वीरेन्द्र अग्रवाल भन्छन्, “पहाडको पानीको सम्झना हुन्छ । गाउँठाउँको माया लाग्छ । गाउँकै सेवा गर्ने इच्छा छ ।”
 
दीपायल, डोटीका अग्रवालहरू सामूहिक तस्बिर खिचाउँदै 
मोहन शाही/डोटी रामबहादुर रावल/काठमाडौँ 

नाकमा फुली, कानमा मुन्द्री र घाँटीमा तिलहरी झुन्ड्याएकी बाटु अग्रवाल, ५४, आम डोट्याली महिलाभन्दा कुनै हिसाबमा फरक छैनन् । उनी नेपाली भाषा अन्तर्गतको डोट्याली भाषिका बोल्छिन् । स्कुल पढेकी छैनन् । आफ्नो खेतबारीमा उब्जेको मानोमुठीले परिवारको जीविका चलाउँछिन् । दिपालय विमानस्थल जाने बाटाछेउमा ढुंगामाटाको गाह्रो, खरको छानो र परम्परागत शैलीमा बनेको पुरानो घर छ । नजिकैको बारी र आफ्ना बालबच्चातिर इंगित गर्दै उनी भन्छिन्, “अन्नगेडो यहीँबाट खानु पड्डो छ । यिनरा बाउबाज्या मारवाडी भन्ना छन्, हामीलाई थाहा नाइथिन् ।”

मधेस सम्बोधन गर्न मध्यमार्ग


रामबहादुर रावल

वीरगन्ज घटनापछि औपचारिक वार्ता बिथोलिए पनि अनौपचारिक रूपमा सरकारी पक्षसँग मोर्चाका नेताहरूले संवाद टुटाएका छैनन् । १८ कात्तिकमा उच्चस्तरीय राजनीतिक समितिका संयोजक एवं एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाको एक घटक तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टीका अध्यक्ष महन्थ ठाकुरबीच करिब दुई घन्टा वार्ता भयो । मधेस आन्दोलन सम्बोधनका सम्भावित विकल्पहरूमा दुई नेताबीच भएको छलफल फलदायी रहेको र केही दिनमै त्यसको परिणाम देखिने सत्तारूढ पक्षको अपेक्षा छ ।

ओली र जोलीबीच के कुरा भयो ?


दसैँको टीका अर्थात् ५ कात्तिकका दिन भारतीय जनता पार्टीका नेता विजय जोली अनपेक्षित रूपमा काठमाडौँ भ्रमणमा आए । नवनिर्वाचित प्रधानमन्त्री केपी ओली, विद्या भण्डारी, नेपाली कांग्रेसका सभापति सुशील कोइरालालगायत केही नेताहरूसँग भेटघाट गरेर फर्किए ।

Friday, November 20, 2015

भारतीय नाकाबन्दीको विरोधमा जर्मनीमा प्रर्दशन


बर्लिन, मंसिर ३

भारतले अघोषित रुपमा गरेको नाकाबन्दीको विरोधमा जर्मनीमा बस्ने नेपाली समुदायले विरोध जनाएका छन। अघोषित नाकावन्दीको विरोधमा नेपालीजनसमुदायले आज बर्लिनस्थित भारतीय राजदुतावास अघी प्रर्दशन गरेका हुन। 

Wednesday, November 11, 2015

संकट समाधानका लागि यस्तो छ ओलीको रोडम्याप

  • चालू संकटमोचनदेखि भावी राजनीतिको सुनिश्चिततासम्म
कार्तिक २२, २०७२-

कमजोर सरकार, कठोर चुनौती

मधेसको असन्तुष्टि सम्बोधन, छिमेक सम्बन्धको व्यवस्थापन र संविधान कार्यान्वयनको चुनौतीपूर्ण यात्रामा ओली सरकार



नेपालीहरूको महान् चाड बडादसैँको मुखैमा नयाँ सरकारको नेतृत्व गर्दै नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली सिंहदरबार प्रवेश गरे । बालुवाटारमा उनले दसैँ मनाए । उनका समर्थक, शुभेच्छुक र आफन्तहरूलाई सरकारी निवासमै टीका लगाइदिए । तर, आमनेपालीलाई दसैँमा आफन्तको हातबाट टीका थाप्न, वर्षभरिको थकान मेट्न, पारिवारिक भेटघाट गर्न र मीठोमसिनो सँगै बसेर खान मुस्किल पर्‍यो ।

Friday, November 6, 2015

हिन्दु पारिवारिक कानुनमाथि मुस्लिम न्यायाधीशको शल्यक्रिया


कानुन व्यवसाय हुँदै पुनरावेदन अदालतका न्यायाधीशको कुर्सीमा पुगेपछि सलाहुद्दीन अख्तर सिद्धिकीलाई लाग्यो, नेपाली समाज नबुझी प्रभावकारी न्याय सम्पादन गर्न सकिँदैन । नेपाली समाज बुझ्न हिन्दू व्यवस्था बुझ्नुपर्ने रहेछ । त्यसपछि उनी लागे, हिन्दू धर्म, दर्शन र नेपाली समाजलाई निर्देशित गर्ने अन्य विधिविधानहरूको अध्ययनतर्फ । त्यस क्रममा उनको नजर मनुस्मृतिमा अड्यो, जसले परिवार, समाज र राज्यको धर्म, विधि र आचारहरूको सीमा कोरिदिएको छ ।

नेपाली समाजका धेरै मूल्य–मान्यता यही कृतिबाट निर्देशित र प्रभावित रहेको सिद्धिकीले चाल पाए । र, त्यसैको गहिराइमा पुगेर अनुसन्धान गर्ने, आजको नेपाली समाजको पारिवारिक विवादहरूको जरो खोतल्ने र समाधान दिने निर्णयमा पुगे । त्यही निर्णयको उपज हो, मनुस्मृतिको पारिवारिक व्यवस्था र नेपालमा पारिवारिक विवाद

रामवरण यादवको सम्मानपूर्ण बहिर्गमन

केही विवादका बीच प्रथम राष्ट्रपति रामवरण यादवको सफल कार्यकाल

- रामबहादुर रावल

‘राज्यका अंग एकएक गरी सतीदेवीका अंग खसेजस्तै भएका बेला तपाईंले जिम्मेवारी सम्हाल्नुभयो । र, अप्ठेरो अवस्थामा मुलुकलाई ठीक दिशामा हिँडाउन भूमिका खेल्नुभयो । त्यो भूमिकालाई मुलुकले सम्झिरहनेछ ।’

११ कात्तिकमा राष्ट्रपति निर्वाचनमा मतदान गरेर नयाँ बानेश्वरस्थित संसद् भवनबाट सीधै शीतलनिवासमा राष्ट्रपति रामवरण यादवसँग धन्यवाद भेट गर्न पुगेका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली भन्दै थिए । त्यस भेटमा ओलीले यस्तो अभिव्यक्ति दिएपछि यस्तो वातावरण बन्यो कि १६ बुँदे सहमतियता यादव र ओलीबीच भएका कुनै पनि भेटभन्दा त्यो भिन्न भयो ।

संविधान जारी गर्ने अन्तिम कसरत चलिरहेका बेला ३१ भदौ साँझ शीतलनिवासको त्यही बैठकमा यादव र ओलीबीच चर्को भनाभन भएको थियो । राष्ट्रपति र ओलीबीचको सम्बन्ध कतिसम्म बिग्रिएको थियो भने संविधान निर्माण प्रक्रिया रोकेर मधेसवादी दलहरूसँग वार्ता गर्नुपर्ने धारणा राष्ट्रपतिले राखेका कारण केही समय त ओली भेट्नै गएनन् । यादवको फोनसम्म पनि उठाएनन् ।

Sunday, November 1, 2015

किन चाहियो राष्ट्रपतिलाई राजसी तामझाम ?


  • बालकृष्ण न्यौपाने, वरिष्ठ अधिवक्ता
एउटा नेपालीको घरमा चुलो बल्दैन, अर्को नेपालीले २० औँ गाडी अघिपछि लगाएर हिँड्ने ? 
पूर्वराष्ट्रपति रामवरण यादवको विदाइमा शीतलनिवासबाहिर देखिएको लावालस्कर ।
तस्बिर : रवि मानन्धर/नेपाल साप्ताहिक 

अन्तरिम संविधान र हालको संविधानमा राष्ट्रपतिको भूमिका र हैसियतमा कुनै फरक छैन । रामवरण यादव होऊन् वा विद्या भण्डारी, दुवै सेरेमोनियल (आलंकारिक) हैसियतका राष्ट्रपति हुन् ।

संविधानअनुसार, राष्ट्रपति आफैँले कुनै निर्णय गर्नुपर्दैन । आफ्नो ज्ञान र बुद्धि प्रयोग गर्नुपर्दैन । मन्त्रिपरिषद्, संवैधानिक परिषद्, न्यायपरिषद्जस्ता निकायले जे सिफारिस गर्छन्, त्यसैमा छाप लगाउनुपर्छ । छाप लगाउन इन्कार पनि गर्न मिल्दैन ।